Czepiec kobiecy

Czepiec został przekazany do muzeum w formie daru przez mieszkankę powiatu kwidzyńskiego ponad pół wieku temu, a noszono go stulecie wcześniej. Pozwala nieco przybliżyć współczesnym gust kobiet mieszkających w powiślańskim regionie w XIX w. To wyjątkowy eksponat i można go analizować na wielu płaszczyznach. Materiały, z których go zrobiono, technika wykonania, sposób zdobienia i skrywająca się w nim symbolika pozwalają uchylić nieco rąbka tajemnicy życia naszych przodków.
Czepiec składa się z denka (cześć górna) w kształcie podkowy z tyłu załamanego i marszczonego, otoka oraz 4 tekstylnych taśm (wstążek). Dookoła otoka znajdują się dwie złote koronki metalowe, na które został nałożony marszczony biały tiul. Ten z kolei obszyto u góry pierwotnie błękitną koronką. Z tyłu czepca znajduje się umocowana kokarda z opadającymi dwiema długimi wstążkami. Po bokach dwie wstążki ułożone w pół kokardy zapinano pod brodą na haftkę. W miejscu przylegania do policzka kobiety boczne wstążki były marszczone w rurki.




Denko wykonano z brązowego aksamitu. Zostało ozdobione wzorem roślinnym złożonym z kwiatów goździków i żołędzi haftowanych metalowymi nićmi w kolorze złota. Dodatkowe elementy ornamentu to blaszki, cekiny i metalowe koraliki w kolorze złotym, srebrnym, czerwonym i zielonym. Wszystkie wstążki były jedwabne i pierwotnie błękitne. W części centralnej miały wzór roślinny składający się z bukiecików kwiatów, pojedynczych listków i kropek w kolorze złotym. Brzegi taśm ozdobiono motywem jodełki.
Czepiec został wykonany z jedwabiu, ale jego wnętrze wykończono lnianym płótnem. Budowa oraz sposób ornamentacji pozwalają zaliczyć go do typu warmińskiego. Takie nakrycia głowy były noszone przez kobiety w połowie XIX wieku. Oryginalnie posiadał bardzo bogatą kolorystykę. Złoto, srebro, czerwień, brąz, zieleń, biel i błękit tworzyły wielobarwne zwieńczenie kobiecej głowy. Dzięki elementom metalowym z pewnością w pełnym słońcu mienił się i dodawał blasku swojej właścicielce.
Autor: Joanna Jezierska
Literatura
- Wojciech Błaszkowski, Hafty regionalne na Pomorzu Gdańskim, Gdańsk 1983.
- Irene Burchert, Jörn Barfod, Textile Volkskunst Ostpreuβen, Husum 2003.
- Stanisław Gadomski, Strój ludowy w Polsce, Fundacja Kultury Wsi 1997.
- Teodora Modzelewska, Stroje ludowe Warmii i Mazur, Olsztyn 1958.
- Teresa Karwicka, Ubiory ludowe w Polsce, Wrocław 1995.
- Franciszek Klonowski, Strój warmiński [w:] Atlas polskich strojów ludowych, Wrocław 1960.
- Bożena Stelmachowska, Strój kaszubski [w:] Atlas polskich strojów ludowych, Wrocław 1959.