Detal architektoniczny
Kolekcja detalu architektonicznego związana jest ze scjentystyczną restauracją zamku, w trakcie której regotyzowano go wykorzystując odnalezione w gruzach średniowieczne elementy architektury. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był Conrad Steinbrecht, który ze swych wojaży badawczych skwapliwie zwoził do malborskiego zamku wszelkie detale architektoniczne możliwe do pozyskania bez większego uszczerbku dla zabytków. Już na początku XX wieku zbiory te stały się tak znane, że do malborskiej kolekcji trafiły detale pochodzące z Chin, także ze słynnego muru. W pierwszej połowie XX wieku zbiór powiększył się o drewniane detale i elementy konstrukcyjne budownictwa regionalnego pochodzące z zabytków budownictwa fachwerkowego na Żuławach, które na zamek sprowadzał następca Conrada Steinbrechta – Bernhard Schmid. Znaczny jego rozwój nastąpił po zniszczeniu zamku w 1945 roku. W trakcie jego odgruzowywania wyselekcjonowano bardzo liczne, pokrzyżackie detale. Część z nich znalazła swoje miejsce w kolekcji, reszta zaś trafiła na swoje pierwotne miejsca w trakcie powojennej odbudowy malborskiej warowni. Wśród wielu cennych zabytków, liczących dziś około 1200 pozycji inwentarzowych, na szczególną uwagę zasługuje dłoń Madonny pochodząca z oryginalnej rzeźby Madonny z Dzieciątkiem z wnęki kościoła zamkowego oraz kapitel ukazujący turniej rycerski.
Eseje
Jak to Rzymianie budowali pod limes
W licznych prowincjach znacznie oddalonych od imperialnego Rzymu granicy (łac. limes) strzegły legiony. Każdy legion składał się z dziesięciu kohort, a jednostkowa kohorta liczyła 120 żołnierzy. Interesujący nas Legion XXX Ulpia Victrix został założony w 105 r. n.e., podobnie jak Legion II Traiana Fortis, przez cesarza rzymskiego Marka Ulpiusza Trajana (53‒117 r. n.e.) ‒ uważanego za jednego z pięciu lepszych cesarzy ‒ w związku z drugą wojną z Dakami. Oba składały się z weteranów stacjonujących w prowincjach Hiszpania (łac. Hispania) i Mezja (łac. Moesia; dziś tereny Serbii, Bułgarii i Rumunii leżące nad Dunajem). Właśnie za zasługi w tej wojnie legion XXX walczący nad Dunajem otrzymał zaszczytny tytuł „Ulpia” od cesarskiego drugiego imienia i kwalifikator „Victrix”, czyli Zwycięski, wskazujący na szczególne cechy męstwa. Chlubiąc się ze zwycięstwa nad Dakami i utworzenia nowej prowincji wzniósł Trajan w stołecznym Rzymie, na nowym forum, zwanym od jego imienia, kolumnę prawie 40 metrową sławiącą czyny wojenne trzynastu legionów biorących w niej udział (ryc. 1). Kolumnę i forum zaprojektował w 113 r. cesarki architekt Apollodoros (60‒130 r. n.e.) z Damaszku. Ryc. 1. Kolumna Trajana na forum Trajana w Rzymie, fot. B. Pospieszna Początkowo Legion XXX stacjonował nad Dunajem w miejscu zwanym wówczas castrum Brigetio (dziś miejsce na Węgrzech), a w 122 r. n.e. został przeniesiony do Germanii Dolnej (łac. Germania Inferior). Jego dwa obozowiska utworzono w pobliżu miasta Colonia Ulpia Traiana (dziś miasto Xanten). Oba nazywane Vetera I i II usytuowane zostały na wzgórzu Fürstenberg i w zakolu Renu, jako graniczne punkty broniące imperium przed plemionami