Etnografia – Kwidzyn

Kolekcja etnograficzna składa się z ponad 1500 obiektów. Jej podstawę stanowią przedmioty, które niegdyś można było znaleźć w gospodarstwach domowych na obszarze dawnej rejencji kwidzyńskiej a dzisiejszego Powiśla. Są to gromadzone jeszcze przed II wojną światową meble, będące wytworami małomiasteczkowych warsztatów albo rzemieślników znajdujących się poza cechem, drewniane naczynia dłubane i klepkowe, a także drobne przedmioty kuchenne takie, jak formy piernikarskie. Drugą grupę stanowią kafle i naczynia ceramiczne wytwarzane w lokalnych pruskich ośrodkach od schyłku XVIII w. do pierwszych dekad XX w. Ważnym elementem jest także sprzęt związany z obróbką lnu i zdobnictwem tkanin oraz zabytki haftu białego. Poza tym w kolekcji znajdują się wyroby plecionkarskie, których tradycyjne kształty i metody wytwarzania były pielęgnowane jeszcze do początku XXI w. w jednej z kwidzyńskich szkół. Istotnym składnikiem są też przykłady współczesnej sztuki ludowej gromadzone w ramach muzealnego mecenatu nad tą dziedziną od lat 70. XX w. Narzędzia rolnicze, sprzęt związany z rybołówstwem oraz nieliczne wyroby z dziedziny kowalstwa to dopełnienie. Kolekcja etnograficzna jest niezwykle zróżnicowana i przedstawia bogactwo form, stylistyki i tradycji występujących w regionie. Dokumentuje także pewne trendy, jakie występowały w muzealnictwie etnograficznym od początku XX w. po dzień dzisiejszy.

Zabytki

Eseje

Czepce z Powiśla – mity i fakty

Czepiec należy do jednego z najbardziej intrygujących elementów kobiecego stroju. Kiedyś był oznaką kobiety zamężnej. Niestety nie do końca wiadomo, w którym momencie zaczęły go nosić także dziewczęta. Z pewnością w drugiej połowie XIX w., a być może i wcześniej taka sytuacja występowała na Warmii. Zapewne i w naszym, sąsiednim regionie wyglądało to podobnie. Opracowanie to stanowi próbę zmierzenia się z pewnymi funkcjonującymi mitami na ten temat i rzeczywistością, która mogła wyglądać zupełnie inaczej niż wielu z nas się wydaje.             Badania nad strojem ludowym sięgają co najmniej połowy XIX w. Był to okres nasilenia się zainteresowań kulturą wsi. Dzięki temu zaczęto opisywać ówczesną rzeczywistość, zbierać informacje wśród wiejskiej ludności. Dzisiaj to podstawowy materiał źródłowy, jakim dysponujemy. Warto jednak podkreślić, że wiek XIX to także czas zaniku stroju ludowego w krajobrazie kulturowym regionu. A zatem moment rozpoczęcia dokumentowania okazał się tak naprawdę ostatnim możliwym do uchwycenia zjawiska w terenie.   Fot. 1. Mapa Polski północno-wschodniej (Powiśle w najszerszych jego granicach) Na samym początku należy podkreślić, że zasięg terytorialny i nazwa regionu budzą nieco kontrowersji. O ile z większą pewnością wydzielamy granice Kociewia, Kaszub, Warmii, Mazur czy Kujaw, to nieco problematyczne pozostaje nakreślenie  granic Powiśla (tudzież Dolnego Powiśla). Warto jednak zaznaczyć, że idealnie wpisuje się ono w lukę pomiędzy wyżej wymienionymi. Obecnie region obejmuje swoim zasięgiem obszar dzisiejszego powiatu kwidzyńskiego, sztumskiego i po części malborskiego oraz iławskiego. Jego północną granicę stanowią Żuławy. Przez stulecia był to teren pogranicza, więc jego historia jest burzliwa. Niektórzy twierdzą nawet, że region ten został sztucznie

czytaj dalej »