Nowożytna mennica w Malborku, emitująca monety dla polskich królów, rozpoczęła działalność pod koniec XVI w. Sądzi się, że miało to bezpośredni związek z wynalezieniem maszyny menniczej, usprawniającej proces produkcji monet. W literaturze odnajdujemy informacje, że rewolucyjne urządzenie, nazwane prasą menniczą składało się z dwóch walców obracających się w przeciwległych kierunkach, między którymi umieszczano blachę monetarną. Jeden z walców posiadał wytłoczony, negatywowy wizerunek awersu, drugi adekwatnie – wizerunek rewersu. Precyzyjne ustawienie walców pozwalało na dużo większą wydajność pracy w stosunku do wcześniejszego sposobu bicia monet, gdyż umożliwiało obustronnie centralne i równomierne wytłoczenie odcisku. Za wynalazcę maszyny menniczej podaje się Hanusza Sztypla, który był kierownikiem mennicy książęcej w Królewcu. Razem z Janem i Kasprem Goebelem założył spółkę, która zajęła się wdrażaniem wynalazku. Po zademonstrowaniu działania maszyny królowi Zygmuntowi Augustowi, wspólnicy uzyskali przywilej na eksploatację prasy menniczej na terenie całej Rzeczypospolitej. Przywilej został podpisany w Warszawie 13 kwietnia 1578 r. przez króla Stefana Batorego. Jan i Kaspar Goebel zobligowani zostali do przestrzegania ściśle określonej ordynacji menniczej i poddania się woli najwyższego podskarbiego, Rafała Leszczyńskiego. Miejscem ich pracy i działalności – poza Gdańskiem, został Malbork. Pierwszymi wybitymi monetami były obiegowe szelągi, które emitowano w latach 1584-1585. Na ich awersie widnieje litera „S” i tarcza herbowa Batorych oraz herb Przegonia, należący podskarbiego koronnego Jana Dulskiego; na rewersie zaś – orzeł z tarczą herbową Batorych na piersi oraz trójkąt – znak mincerza Gracjana Gonzalo (fot. 1). Poza szelągami, emitowano także wyższe nominały: w 1584 r. – grosze, w 1585 r. – trojaki oraz dukaty. Niezwykła rzadkość