Rękopisy i starodruki

Kolekcja rękopisów i starodruków jest ściśle związana z muzealną biblioteką, która rozpoczęła swą działalność z chwilą powołania Muzeum Zamkowego w Malborku, w styczniu 1961 roku. W jej zasobie przeważają pozycje historyczne dotyczące dziejów Polski i Prus, historyczno-militarne, numizmatyczne, heraldyczne, z zakresu architektury fortyfikacyjnej, czy też słowniki i atlasy. Obecnie w zbiorze znajdują się 3 rękopisy (XV i XIX w.) oraz 146 woluminów starych druków, z okresu od XVI do XVIII wieku. Kilka egzemplarzy pochodzi z dawnych zbiorów bibliotek: ogólnej i numizmatycznej, funkcjonujących na zamku malborskim na przełomie XIX i XX w. Najliczniejszą grupę stanowią dzieła osiemnastowieczne, jednakże książnica posiada również kilka ciekawych druków szesnasto- i siedemnastowiecznych, m.in.: De origine et gestis Polonorum (Bazylea 1555), Marcina Bielskiego Kronika polska z 1579 roku, Blaise de Vingenere, Les Chroniques & Annales de Poloigne (Paryż 1573), czy też dwa tomiki z lejdejskiej oficyny Elzeviriana: Respublica, Sive Status Regni Poloniae, Lituaniae, Prussiae, Livoniae (1627) i Russia seu Moscovia itemque Tartaria Commentario Topographico atque politico illustratae (1630). Najstarszym oraz najcenniejszym obiektem w zbiorach biblioteki jest, pochodzący z połowy XV wieku, rękopiśmienny kodeks zawierający rozprawy i komentarze teologiczne Jana Dunsa Szkota Super quarto libro sententiarum.

Eseje

Biblioteka numizmatyczna w malborskim zamku

Wiek XIX to czas wielkich przemian związany z działaniami mającymi na celu przywrócenie malborskiej warowni jej dawnej świetności. Odbudowa zamku malborskiego była nie tylko przedsięwzięciem budowlano-konserwatorskim i naukowym, ale także akcją społeczną ogniskującą ludzi zainteresowanych ochroną lokalnego dziedzictwa. W tym czasie utworzono na zamku z inicjatywy Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego oraz Zarządu Odbudowy Zamku dwie biblioteki: numizmatyczną i historyczną (ogólną), które miały służyć nie tylko administracji zamku, ale również wszystkim zainteresowanym. Były one ściśle związane z gromadzonymi kolekcjami, stanowiły także zaplecze badawcze dla pozyskiwanych zbiorów. Bibliotekę numizmatyczną zlokalizowano w komnatkach dostojników krzyżackich na Zamku Wysokim, co obrazują archiwalne fotografie. Miała służyć przede wszystkim naukowemu opracowaniu i użytkowaniu kolekcji monet i medali – dlatego też zostały ulokowane we wspólnych pomieszczeniach. Pierwsze wzmianki o utworzeniu księgozbioru numizmatycznego pochodzą z lat 1896–1899, w tym czasie udało się zgromadzić Towarzystwu już 150 tytułów rzadkich dzieł traktujących o numizmatyce polskiej i pruskiej. Wśród nich pojawiły się m.in. takie tytuły jak: Numophylaci Ampachiani (3 tomy, Lipsk-Naumburg 1833–1835), Numismatyka krajowa opisana przez Kazimierza Władysława Stężyńskiego Bandtkiego (2 tomy, Warszawa 1839), J. Friedrich, Neu eröfnetes Groschen-Cabinet (3 tomy Leipzig 1749–1752), E. Raczyński, Gabinet medalów polskich oraz tych, które się dziejów Polski tyczą (4 tomy, Breslau 1838–1843). Księgozbiór stale się rozwijał za sprawą regularnych zakupów, ale także i darów. Ryc. 1. Biblioteka numizmatyczna; Marienburg Baujahr 1917, fot. 4. W latach 1902–1905 pozyskano do biblioteki kompletny zestaw czasopisma „Zeitschrift für Numismatik”, a także interesujące nas dwutomowe dzieło Valentina Jameraya Duvala z katalogiem monet złotych i srebrnych z Cesarskiego

czytaj dalej »